Wiele przedsiębiorstw decyduje się dzisiaj na umowy barterowe, wykorzystując potencjał bezgotówkowej transakcji. Czym dokładnie jest barter i jak poprawnie dokonać rozliczenia działań barterowych? To m.in. te kwestie wyjaśnia w gościnnym artykule Oliwia Józefowiak - Specjalistka ds. marketingu w IFIRMIE.
Spis treśći:
- Czym są działania barterowe?
- Podstawowe elementy umowy barterowej
- Barter w praktyce - jak udokumentować transakcję?
- Rozliczenie barterowe
- Barter – czy warto?
- Streszczenie
- Podsumowanie
Czym są działania barterowe?
Mianem barteru określa się wymianę towarów lub usług bez udziału pieniędzy jako środka płatniczego. Sama transakcja barterowa może przybrać 3 różne formy - towar za towar, towar za usługę lub usługa za usługę.
Przykładowo, w ramach wymiany usług, grafik może zaprojektować logo dla księgowego, który w zamian będzie świadczył na jego rzecz usługi księgowe. Podobny schemat jest zauważalny przy wymianie towarów - firma budowlana może na przykład przekazać materiały budowlane restauracji w zamian za usługi cateringowe na event firmowy. Coraz więcej marek decyduje się też na współpracę barterową z influencerami, w ramach której najczęściej określone produkty lub usługi są wymieniane na działania promocyjne realizowane na przykład w formie publikowania przez osoby medialne postów na portalach społecznościowych.
Działania barterowe charakteryzuje stosunkowo wysoka swoboda zawierania umów. To strony transakcji samodzielnie określają zasady obowiązujące przy barterze. Jednak wszelkie zapisy porozumienia muszą pozostać w zgodzie z ogólnymi normami prawa.
Wymiana barterowa odbywa się więc na podstawie umowy wzajemnej, którą regulują przepisy Kodeksu cywilnego, stanowiąc dodatkowo, że każda ze stron jest zarówno „sprzedającym”, jak i „nabywcą”. Równolegle, w kontekście konkretnej transakcji barterowej, wartość towarów lub usług wydawanych przez jedną stronę, powinna odpowiadać wartości usług lub towarów wydanych przez drugą stronę.
Podstawowe elementy umowy barterowej
Umowa barterowa dotyczy wymiennych transakcji bezgotówkowych. Określając dokładne warunki przebiegu transakcji barterowej, dokument ten pomaga zminimalizować potencjalne ryzyko wynikające z dość mało oficjalnej formy zobowiązania kreowanego przez barter.
Na tym etapie pojawia się pytanie, jak prawidłowo skonstruować umowę barterową? Polskie przepisy nie narzucają konkretnej formy tego dokumentu. Nie istnieje więc jeden szablon, według którego należałoby go stworzyć. W efekcie poszczególne strony dysponują swobodą przy opracowywaniu ostatecznej treści umowy barterowej.
Jednak, dążąc do zapewnienia skutecznego bezpieczeństwa transakcji, warto zadbać, by w dokumencie znalazło się kilka podstawowych elementów. W umowie barterowej należy przede wszystkim umieścić dane zaangażowanych stron oraz określić miejsce i datę zawarcia współpracy.
Kolejny kluczowy element stanowi opis przedmiotu transakcji, uwzględniając jego rodzaj, specyfikację, wartość, a w wielu przypadkach także ilość. Umowa powinna również zawierać dokładny termin i sposób jej wykonania.
Dodatkowo w takim dokumencie warto poruszyć kwestię warunków i zasad dotyczących złamania lub niedopełnienia warunków umowy przez którąkolwiek ze stron, wskazując potencjalne konsekwencje wynikające z takiego zachowania.
Barter w praktyce - jak udokumentować transakcję?
Transakcję barterową należy postrzegać w kategoriach transakcji bezgotówkowej zawieranej na podstawie umowy barterowej, która tworzona jest przez zaangażowane strony, przy czym każda z nich jest zarówno “sprzedającym”, jak i “nabywcą” danego towaru lub usługi.
Tym samym barter opiera się na umowie wzajemnej, która powinna zostać odpowiednio spisana w celu udokumentowania współpracy pomiędzy kontrahentami. Równolegle transakcję barterową należy ująć w prowadzonej ewidencji księgowej w taki sposób, jakby otrzymano zapłatę pieniężną. Konieczność ta wynika z faktu, iż co do zasady wydany towar lub świadczona usługa stanowi przychód firmy, natomiast otrzymany towar lub usługa generuje koszt.
W efekcie, nawet pomimo realizacji transakcji bezgotówkowej, działania barterowe wymagają dopilnowania pewnych kroków również na gruncie prawa podatkowego. Zaangażowane strony najczęściej stają się zobowiązane do wystawienia faktury sprzedażowej. Dodatkowo, w przypadku czynnych podatników VAT, każdą transakcję należy udokumentować fakturą VAT, na której wykazuje się stawkę podatku właściwą dla dokonanej czynności.
Rozliczenie barterowe
Transakcja barterowa sprawia, że każda ze stron występuje jednocześnie w charakterze dostawcy i nabywcy, otrzymując pewną korzyść majątkową. Dlatego też, nawet jeżeli nie dochodzi do realnej wymiany gotówki za towar czy usługę, takie wzajemne świadczenie należy opodatkować podatkiem PIT oraz VAT.
Podatek dochodowy
Uwzględniając fakt, że otrzymany towar lub usługa stanowi przychód dla firmy, samą transakcję barterową należy rozpatrywać w kategoriach przychodu podatkowego, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Wartością takiego przychodu staje się wartość zrealizowanego świadczenia wyrażona poprzez cenę określoną w odpowiedniej umowie, którą najczęściej należy udokumentować fakturą. Tym samym przychód z transakcji barterowej wykazuje się właśnie na podstawie wystawionej faktury.
Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco z naszymi artykułami z bloga. Nie przegap najciekawszych naszych wpisów.
Administratorem udostępnionych przez Ciebie danych osobowych jest Ideo Force Sp. z o.o. Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak ich niepodanie uniemożliwi świadczenie usług na Twoją rzecz. Dowiedz się więcej o zasadach przetwarzania Twoich danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnieniach w Polityce prywatności.
Równolegle otrzymana od kontrahenta faktura kosztowa stanowi dla przedsiębiorcy koszt podatkowy, przyjmujący wartość towarów lub usług przekazanych drugiej stronie, który może zostać ujęty w KPiR.
Podatek VAT
Jako że wymianę barterową traktuje się jak sprzedaż, każda ze stron staje się zobowiązana do naliczenia VAT od świadczonej usługi lub dostarczonego towaru. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Samo rozliczenie barterowe, chociaż nie ma charakteru pieniężnego, klasyfikuje się jako świadczenie wzajemne „odpłatne”, które podlega opodatkowaniu VAT.
Podstawą opodatkowania staje się wartość towarów lub usług będących przedmiotem danej wymiany. Rozliczane w ramach transakcji barterowej towary lub usługi należy opodatkować właściwą dla nich stawką podatku VAT. Jednocześnie pojawia się konieczność ujęcia w rejestrze VAT odpowiedniej faktury dokumentującej, która powinna zawierać: opis towaru lub usługi, wartość netto, kwotę VAT, a także wartość brutto.
W sytuacji gdy stawki podatku VAT dla obu towarów lub usług są identyczne, transakcja jest neutralna podatkowo.
Działania barterowe rodzą u obu ze stron obowiązek wykazania podatku należnego w danej wysokości. W tym samym momencie podatnikom przysługuje więc prawo do odliczenia podatku VAT w analogicznej kwocie.
Równolegle w przypadku gdy stroną umowy barterowej jest podmiot zwolniony z VAT, najczęściej nie będzie miał on obowiązku wystawienia faktury. Nie pojawi się wobec niego też konieczność wykazania sprzedaży w ewidencjach i deklaracjach VAT. Kontrahentowi korzystającemu ze zwolnienia z VAT nie będzie również przysługiwać prawo odliczenia VAT z faktury wystawionej przez drugą stronę umowy - jeśli ta jest czynnym podatnikiem podatku VAT.
Barter - czy warto?
Bez wątpienia można stwierdzić, że barter stanowi współcześnie jedną z popularniejszych form współpracy. Większość firm decyduje się na transakcje barterowe, dostrzegając łączące się z nimi korzyści. Takie działania nie wymagają angażowania gotówki, co może stanowić ciekawe urozmaicenie dla całego systemu sprzedaży danego biznesu.
Działania barterowe umożliwiają także optymalne wykorzystanie nadmiaru zasobów czy nawet czasu. Dodatkowo to świetna okazja do budowania zróżnicowanych relacji biznesowych, wzmacniając rynkową pozycję własnej marki.
Jednak przy każdej transakcji barterowej mogą wystąpić pewne trudności w wycenie wartości rynkowej usług lub towarów. W wielu przypadkach problematycznymi aspektami okazują się także skomplikowane rozliczenia podatkowe oraz pojawiające się wątpliwości w zakresie zapłaty, przykładowo gdy przepisy wymagają jej realizacji w określonej formie, a fizycznie zapłata nie jest jednak dokonywana. Dodatkowo stosunkowo swobodna forma współpracy generuje ryzyko wystąpienia u stron różnic w kontekście oczekiwań dotyczących samej jakości. Dlatego też tak istotne jest szczegółowe ujęcie warunków wymiany w odpowiedniej umowie barterowej.
Streszczenie
- Barter to wymiana towarów lub usług bez udziału pieniędzy. Może przybierać formy towar za towar, towar za usługę lub usługa za usługę, gdzie strony transakcji samodzielnie ustalają zasady współpracy zgodnie z ogólnymi normami prawa.
- Barter stosowany jest w różnych branżach, np. grafik projektujący logo dla księgowego w zamian za usługi księgowe, czy wymiana materiałów budowlanych na usługi cateringowe. Popularność barteru wzrasta także wśród marek współpracujących z influencerami.
- Umowa barterowa określa warunki transakcji, zapewniając bezpieczeństwo i minimalizację ryzyka. Powinna zawierać dane stron, opis przedmiotu wymiany, wartość, miejsce i datę transakcji, a także termin i sposób wykonania umowy.
- Barter wymaga odpowiedniej dokumentacji w formie umowy oraz ewidencji księgowej. Transakcje barterowe są traktowane jak transakcje pieniężne pod względem podatkowym, co wymaga wystawienia faktur sprzedażowych oraz VAT.
- Wymiana barterowa podlega opodatkowaniu VAT i PIT, gdzie wartość świadczeń stanowi przychód podatkowy dla firmy i koszt podatkowy dla odbiorcy. Konieczne jest wystawienie faktur dokumentujących wartość netto, VAT oraz wartość brutto.
- Barter pozwala na optymalne wykorzystanie zasobów oraz budowanie relacji biznesowych, jednak może wiązać się z trudnościami w wycenie wartości rynkowej i skomplikowanymi rozliczeniami podatkowymi.
Podsumowanie
Barter to forma współpracy, w której firmy wymieniają towary lub usługi bez użycia pieniędzy. Umowa barterowa, regulowana przez Kodeks cywilny, pozwala na swobodne ustalanie warunków, wymagając jedynie, by wartość wymienianych świadczeń była równoważna. Przykłady takich transakcji obejmują wymianę usług projektowania graficznego za usługi księgowe, czy materiałów budowlanych za catering. Coraz więcej firm korzysta także z barteru w marketingu influencerów. Kluczowe elementy umowy barterowej to dane stron, opis przedmiotu transakcji, miejsce, data, termin wykonania i potencjalne konsekwencje nienależytego wykonania umowy.
