Frameworki marketingowe - przewodnik po kluczowych koncepcjach w marketingu

Marketing mix, modele 7P i 7C to jedne z najczęściej wyróżnianych koncepcji, które mają fundamentalne znaczenie w efektywnym zarządzaniu marketingiem. Ich dogłębne zrozumienie pozwala na tworzenie skutecznych kampanii oraz optymalizację działań marketingowych, wspierając przedsiębiorstwa w osiąganiu założonych celów. Ten temat zgłębimy w niniejszym artykule.

Spis treśći:

1. Czym są frameworki marketinowe?
2. Czym jest model 4p - fundament działań marketingowych?
3. Model 7P - rozszerzenie klasycznego marketing mix 
4. Model 7C - nowoczesne podejście do marketingu 
5. Marketing mix a komunikacja marketingowa - kluczowe różnice
6. Cztery poziomy marketingu 
7. Streszczenie
8. Podsumowanie

Czym są frameworki marketingowe?

Frameworki marketingowe to struktury teoretyczne, modele oraz zestawy narzędzi, które wspomagają marketerów i przedsiębiorstwa w planowaniu, realizacji oraz monitorowaniu działań marketingowych. Są one nieodłącznym elementem nowoczesnego podejścia do zarządzania, umożliwiając organizacjom efektywne definiowanie i wdrażanie strategii oraz taktyk rynkowych. Stanowią one podstawę skutecznego zarządzania kampaniami, budowania strategii marki oraz optymalizacji komunikacji z odbiorcami.

Frameworki marketingowe opierają się na dekadach badań oraz doświadczeń praktycznych, w tym kluczowych prac badaczy takich jak Neil H. Borden, Jerome McCarthy, Philip Kotler i inni, których wkład w rozwój teorii marketingu jest nieoceniony.

Dogłębne zrozumienie i stosowanie tych frameworków przynosi wymierne korzyści operacyjne i strategiczne – od precyzyjniejszego segmentowania rynku, przez lepszą alokację zasobów, po optymalizację działań komunikacyjnych. Frameworki pozwalają marketerom lepiej identyfikować kluczowe potrzeby konsumentów oraz dostosowywać działania do zmieniających się trendów rynkowych. Ułatwiają również w efektywne alokowanie zasobów, zwiększanie skuteczności kampanii, a co za tym idzie – osiąganie lepszych wyników biznesowych.

W kontekście dynamicznego otoczenia rynkowego, które charakteryzuje się ciągłymi zmianami technologicznymi, społecznymi i ekonomicznymi, frameworki marketingowe dostarczają marketerom struktury, która pozwala elastycznie dostosowywać działania do zmieniających się warunków rynkowych, zapewniając stabilność strategiczną i operacyjną. Ich zastosowanie staje się nie tylko elementem przewagi konkurencyjnej, ale również czynnikiem decydującym o zdolności organizacji do przetrwania i rozwoju w zmiennym środowisku biznesowym.

Czym jest model 4P – fundament działań marketingowych

Marketing mix jest jednym z kluczowych frameworków marketingowych, który ukształtował podstawy nowoczesnego zarządzania marketingiem. Koncepcja marketing mix opracowana przez Neila H. Bordena, profesora marketingu na Uniwersytecie Harvarda, w latach 40. XX wieku. Borden zidentyfikował 12 elementów, które składają się na marketing mix przedsiębiorstwa.

Grafika: opracowanie własne.

Koncepcja Bordena została uproszczona w 1960 roku przez Jerome McCarthy. Marketing mix ograniczono do czterech elementów, znanych jako 4P. Pomimo licznych nowych koncepcji, zmian w sposobie komunikacji i przyzwyczajeń konsumenckich koncepcja 4P pozostaje podstawową zasadą marketingu i wciąż jest stosowana przez zespoły marketingowe, które stoją przed zadaniem sprzedaży produktów w różnych branżach.

Grafika: opracowanie własne.

Model 4P obejmuje cztery kluczowe komponenty: produkt (Product), cenę (Price), miejsce (Place) oraz promocję (Promotion). To podstawowy zestaw narzędzi, który wspiera przedsiębiorstwa w zarządzaniu działaniami marketingowymi i osiąganiu wyznaczonych celów.

Marketing mix składa się z następujących elementów:

• Produkt (Product): dotyczy rozwoju i definiowania oferty, a także jej dostosowania do potrzeb konsumentów. Kluczowe są cechy, jakość, design, opakowanie oraz innowacyjność produktu. Dobrze zaprojektowany produkt nie tylko spełnia oczekiwania klientów, ale także buduje unikalną wartość, która wyróżnia markę na tle konkurencji.
• Cena (Price): określenie ceny, która jest istotnym czynnikiem wpływającym na postrzeganą wartość oferty przez konsumentów. Cena musi odpowiadać wartości oferowanej konsumentowi oraz być konkurencyjna na rynku. Właściwa polityka cenowa obejmuje także umiejętność reagowania na zmiany rynkowe, takie jak zmiany w popycie, działania konkurencji czy sezonowość.
• Miejsce (Place): odnosi się do kanałów dystrybucji, czyli sposobów, w jakie produkt trafia do konsumentów. Dystrybucja może obejmować zarówno tradycyjne sklepy stacjonarne, jak i sprzedaż online. Efektywne zarządzanie kanałami dystrybucji umożliwia maksymalizację dostępności oferty oraz optymalizację kosztów logistycznych.
• Promocja (Promotion): dotyczy narzędzi komunikacji z rynkiem, które służą budowaniu świadomości oraz skłanianiu klientów do zakupu. W zakres działań promocyjnych wchodzą reklama, promocje sprzedaży, PR i inne działania, które wzmacniają rozpoznawalność marki. Kluczowym wyzwaniem jest spójność działań promocyjnych, tak aby tworzyły one jednolity przekaz marketingowy, który buduje silny wizerunek marki w oczach konsumentów.

Prostota i elastyczność modelu marketing mix sprawiają, że nadal stanowi on fundament strategii marketingowych w wielu branżach na całym świecie. Pomimo pojawienia się nowych koncepcji, model 4P pozostaje niezwykle użytecznym narzędziem, które pozwala marketerom na systematyzację działań i efektywniejsze planowanie kampanii.

Model 7P – rozszerzenie klasycznego marketing mix

W odpowiedzi na zmieniające się uwarunkowania rynkowe, marketing mix został rozszerzony o trzy dodatkowe elementy, co doprowadziło do powstania modelu 7P.

Grafika: opracowanie własne.

Rozszerzenie to uwzględnia specyfikę współczesnych organizacji, szczególnie w sektorze usługowym, które muszą optymalizować nie tylko swoje produkty, ale także procesy wewnętrzne oraz zasoby ludzkie. Model 7P obejmuje:

• Produkt (Product): istotne jest zrozumienie wartości, którą oferujemy klientowi oraz stałe dostosowywanie oferty do zmieniających się potrzeb rynku.
• Cena (Price): cena produktu lub usługi, która ma istotny wpływ na percepcję wartości przez konsumenta. Właściwa strategia cenowa obejmuje maksymalizację przychodów oraz dostosowanie cen do segmentów rynkowych.
• Miejsce (Place): dostępność oferty dla konsumentów. W dobie cyfryzacji miejsce sprzedaży nie ogranicza się do fizycznych punktów, ale obejmuje również platformy online, co wymaga strategii zintegrowanej dystrybucji.
• Promocja (Promotion): działania promocyjne mające na celu przyciągnięcie uwagi klientów i skuteczne komunikowanie korzyści wynikających z oferty. Współczesne działania promocyjne wymagają podejścia omnichannel, w którym różne kanały komunikacji współdziałają w celu osiągnięcia synergii.
• Ludzie (People): pracownicy przedsiębiorstwa, mający bezpośredni kontakt z klientem. Ich postawa, kompetencje i zaangażowanie mają ogromny wpływ na doświadczenie klienta. W sektorze usług jakość obsługi jest często kluczowym czynnikiem sukcesu.
• Proces (Process): wszystkie działania i procesy związane z dostarczeniem produktu do klienta. Optymalizacja procesów, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, wpływa na satysfakcję klientów oraz zwiększenie efektywności operacyjnej firmy. Procesy powinny być projektowane z myślą o kliencie, aby zapewnić jak najwyższą jakość obsługi.

• Dowody materialne (Physical Evidence): wszystkie fizyczne elementy, które mogą wpływać na percepcję klienta, takie jak wygląd biura, opakowanie produktu czy materiały reklamowe. Dowody materialne pełnią kluczową rolę w budowaniu zaufania do marki, zwłaszcza w sytuacjach, gdy klient nie jest w stanie bezpośrednio ocenić jakości usługi przed jej zakupem.

Model 7C – nowoczesne podejście do marketingu

W miarę ewolucji marketingu, opracowano również nowe modele, takie jak model 7C.  

Model koncentruje się na zrozumieniu potrzeb współczesnego klienta oraz budowaniu długofalowych relacji. Model 7C obejmuje następujące elementy:

• Klient (Customer): dogłębne zrozumienie potrzeb oraz oczekiwań klientów. Kluczowym elementem jest segmentacja klientów oraz personalizacja oferty, co pozwala na lepsze dopasowanie produktów do specyficznych potrzeb.
• Kontekst (Context): analiza kontekstu, w którym działa organizacja oraz jej otoczenie konkurencyjne. W tym aspekcie istotne jest zrozumienie trendów makroekonomicznych, społecznych oraz technologicznych, które mogą wpływać na działalność firmy.
• Treść (Content): tworzenie angażujących i wartościowych treści, które budują wartość dla odbiorców. Content marketing to nie tylko narzędzie promocji, ale również sposób na budowanie długofalowej relacji z klientem poprzez dostarczanie wartości edukacyjnych i rozrywkowych.
• Społeczność (Community): budowanie społeczności skupionej wokół marki, które wpływa na zwiększenie lojalności klientów. Silna społeczność może stać się ambasadorem marki, co przyczynia się do zwiększenia zasięgu marketingowego i wzmocnienia pozytywnego wizerunku.
• Wygoda (Convenience): ułatwienie interakcji z marką na każdym etapie procesu zakupowego i posprzedażowego. Ważne jest, aby klient miał możliwość łatwego i szybkiego dostępu do produktów oraz usług, a proces zakupowy był maksymalnie uproszczony.
• Spójność (Convergence): spójność w działaniach marketingowych oraz komunikacyjnych, co buduje zaufanie do marki. Konsumenci oczekują, że komunikacja będzie jednolita we wszystkich kanałach – od reklamy, przez social media, po obsługę klienta.
• Konwersja (Conversion): przekształcenie zainteresowania klientów w konkretne działania, takie jak zakup lub zapisanie się na newsletter. Efektywna konwersja wymaga analizy ścieżki zakupowej oraz optymalizacji punktów styku z klientem, aby maksymalizować szanse na finalizację transakcji.

Marketing mix a komunikacja marketingowa – kluczowe różnice

Warto podkreślić, że marketing mix często bywa określany jako komunikacja marketingowa, co stanowi błąd. Marketing mix to ogół działań mających na celu stworzenie wartości dla klienta, natomiast komunikacja marketingowa jest jedynie jednym z narzędzi służących przekazywaniu informacji o ofercie firmy. 

Komunikacja marketingowa obejmuje reklamę, promocję sprzedaży, działania PR oraz inne formy komunikacji, które pomagają budować relacje z odbiorcami i zwiększać świadomość marki. Różnica ta ma kluczowe znaczenie, ponieważ skuteczny marketing wymaga zarówno odpowiednio zaplanowanego produktu, jak i umiejętnego przekazu, który dotrze do docelowego odbiorcy.

Cztery poziomy marketingu

To stworzona przeze mnie koncepcja, w której proponuję współczesne podejście do marketingu.

Takie, które obejmuje wszystkie obszary firmy i koncentruje się na 4 kluczowych poziomach, pozwalających zrozumieć, jakie elementy są istotne z perspektywy skuteczności działań marketingowych.  

1. Taktyka

Jest to najbardziej widoczny poziom działań marketingowych, obejmujący konkretne kampanie reklamowe, promocje oraz wybór kanałów dystrybucji. Taktyka dotyczy operacyjnych decyzji, które wpływają na codzienną realizację strategii marketingowej i osiąganie krótkoterminowych celów.

2. Strategia

Na poziomie strategicznym określa się cele przedsiębiorstwa oraz działania, które należy podjąć, aby je zrealizować. Strategia marketingowa obejmuje długoterminowe plany, które wskazują kierunki rozwoju firmy. Powinna uwzględniać zarówno analizę SWOT, jak i analizę otoczenia konkurencyjnego, aby firma mogła skutecznie konkurować na rynku.

3. Filozofia

To sposób, w jaki firma chce być postrzegana na rynku. Ten poziom odnosi się do budowania wizerunku marki oraz jej wyróżników na tle konkurencji. Kluczowe jest zidentyfikowanie unikalnych cech oferty, które odpowiadają na potrzeby klientów i są trudne do skopiowania przez konkurencję.

4. Doktryna

To fundament, na którym opiera się działalność marketingowa firmy. Promowane wartości oraz sposób budowania relacji z otoczeniem mają kluczowy wpływ na sukces przedsiębiorstwa na rynku. Kultura organizacyjna kształtuje sposób, w jaki firma komunikuje się z klientami, partnerami biznesowymi oraz pracownikami, a także definiuje to, jakie standardy są promowane w całej organizacji.

Podsumowanie

Frameworki marketingowe, takie jak marketing mix, model 7P czy 7C, stanowią fundament skutecznych działań marketingowych. Każdy z tych modeli dostarcza unikalnego podejścia do planowania oraz realizacji kampanii, a ich znajomość pozwala lepiej zrozumieć złożoność procesu marketingowego. Stosowanie odpowiednich frameworków pozwala organizacjom optymalizować działania, skuteczniej docierać do klientów oraz budować trwałe relacje. W dynamicznie zmieniającym się otoczeniu rynkowym zrozumienie tych koncepcji jest nieodzowne, aby osiągnąć przewagę konkurencyjną oraz trwały sukces na rynku. Frameworki te nie tylko strukturalizują działania marketingowe, ale również wspierają podejmowanie decyzji strategicznych, które wpływają na całościowy rozwój firmy i jej zdolność do adaptacji w obliczu zmian rynkowych.