CAPTCHA

CAPTCHA to akronim od Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart. To rodzaj zabezpieczenia weryfikującego, umieszczany na stronach internetowych w celu odróżnienia ludzi od botów. Jest to krótka sekwencja znaków lub obrazków, którą użytkownik powinien wprowadzić w określonym polu, aby potwierdzić swoją tożsamość i udowodnić, że jest człowiekiem, a nie zwykłym programem komputerowym. CAPTCHA jest umieszczana w serwisach internetowych, by chronić je  przed spamem, nadmiernym obciążeniem serwerów czy zautomatyzowanymi atakami hakerskimi.

Spis treści:

1. Co to jest CAPTCHA i dlaczego jest ważna w Internecie?
2. Co warto wiedzieć o mechanizmach CAPTCHA i reCAPTCHA?
3. Jakie są rodzaje CAPTCHA i który z nich jest najbezpieczniejszy?
4. Czy CAPTCHA naprawdę chroni przed spamem i botami?
5. W jaki sposób odróżnić internautę od bota?
6. Dlaczego mechanizm CAPTCHA czasami jest tak trudny do rozwiązania?
7. Podsumowanie

Co to jest CAPTCHA i dlaczego jest ważna w Internecie?

CAPTCHA, znana jest również jako uwierzytelnianie typu „wywołanie – reakcja”. To rodzaj zabezpieczenia, które polega na prezentowaniu zadań, które są łatwe do wykonania dla człowieka, ale trudne dla oprogramowania komputerowego. Przykłady CAPTCHA obejmują przepisanie nieczytelnych i zniekształconych ciągów znaków, rozwiązanie prostego równania matematycznego lub wybór obrazka związanego z jakimś tematem. Wymaga to zdolności do rozumienia języka naturalnego oraz logicznego myślenia, którego zazwyczaj brakuje botom. Komputery potrafią generować nieostry obraz i przetwarzać odpowiedzi, ale nie są w stanie odczytać znaków z grafiki lub rozwiązać problemu – co stanowi niezbędny warunek, aby człowiek zdał pomyślnie test.

CAPTCHA pełni funkcję ochronną dla różnorodnych usług i aplikacji internetowych, zabezpieczając je przed szkodliwymi działaniami botów i innych programów komputerowych. Jest skutecznym środkiem zapobiegającym spamowi, próbom łamania haseł, atakom typu DDoS (rozproszony atak zaprzestania obsługi) oraz automatycznemu tworzeniu fałszywych kont użytkowników. CAPTCHA pełni rolę strażnika, czuwając nad zapewnieniem bezpieczeństwa internautom i przyczyniając się do dostarczania coraz lepszych usług internetowych, jednocześnie chroniąc prywatność użytkowników. Powszechnie stosuje się CAPTCHA na stronach internetowych, gdzie konieczne jest potwierdzenie tożsamości człowieka, na przykład podczas rejestracji nowego konta, logowania, zmiany hasła czy wypełniania formularzy.

Co warto wiedzieć o mechanizmach CAPTCHA i reCAPTCHA?

Najczęściej stosowanym mechanizmem jest CAPTCHA, który polega na wygenerowaniu losowego ciągu znaków i wyświetleniu go jako obrazek, który użytkownik musi wpisać do odpowiedniego pola tekstowego. Aby utrudnić odczytanie znaków i symboli przez oprogramowanie komputerowe, CAPTCHA często stosuje zniekształcenia lub rozmycie obrazków. System CAPTCHA porównuje odpowiedzi użytkownika z poprawnymi odpowiedziami i dopuszcza go do dalszych działań, jeśli odpowiedź jest poprawna.

Z kolei reCAPTCHA to zaawansowane narzędzie służące do wykrywania botów, opracowane przez Google. W przeciwieństwie do standardowej CAPTCHA, reCAPTCHA wymaga od użytkownika udzielenia odpowiedzi na postawione pytanie. Wykorzystuje przy tym różne algorytmy i modele uczenia maszynowego w celu określenia, czy internauta jest człowiekiem lub programem komputerowym. reCAPTCHA analizuje różne czynniki podczas udzielania odpowiedzi, takie jak prędkość pisania tekstu, naciśnięcie klawiszy, czas spędzony na stronie, interakcje z wyskakującymi poleceniami czy ruchy myszką.

Chociaż CAPTCHA jest skutecznym narzędziem, może być uciążliwa dla większości użytkowników, którzy nie chcą tracić czasu na rozwiązywanie zagadek. W związku z tym powstały alternatywne metody wykrywania niepożądanych działań na stronach internetowych, takie jak testy oparte na działaniach matematycznych (dodawanie, odejmowanie) lub testy oparte na biometrii, które potrafią wykrywać boty bez konieczności korzystania z CAPTCHA.

Jakie są rodzaje CAPTCHA i który z nich jest najbezpieczniejszy?

Na różnych stronach internetowych można spotkać zabezpieczenia CAPTCHA, dlatego też istnieje wiele rodzajów tego typu zabezpieczeń, a oto kilka z nich:

• CAPTCHA oparta na obrazkach – polega na wykryciu i zaznaczeniu określonych obrazków np. znaków drogowych, mostów, motocykli czy przejścia dla pieszych. Jest to najpopularniejsze narzędzie do zwalczania spamu i botów.
• CAPTCHA oparta na tekście – zadanie polega na przepisaniu tekstu, słowa lub ciągu znaków z obrazka do odpowiedniego pola tekstowego, przepisanie ciągu znaków odwrotnej kolejności czy podaniu poprawnego rozwiązania na postawione pytanie np. „Jaki jest kolor nieba?”.
• CAPTCHA oparta na dźwięku – w celu zaznaczenia poprawnej odpowiedzi należy przesłuchać i wpisać słowo z nagrania dźwiękowego lub odpowiedzieć na pytanie w wersji audio. Testy tego typu są łatwiejsze dla osób, które mają problem ze wzrokiem.
• CAPTCHA oparta na matematyce – polega na rozwiązaniu prostego i nieskomplikowanego zadania matematycznego, a następnie wymaga wpisania w pole tekstowe np. „Ile wynosi 2+2?”.
• Mieszane CAPTCHA – istnieją różne mieszane rodzaje CAPTCHA np. oparte na wiedzy historycznej, przeciągnięciu elementów do określonego miejsca na stronie, ułożeniu prostych puzzli czy zaznaczeniu i potwierdzeniu „Nie jestem robotem”.

Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco z naszymi artykułami z bloga. Nie przegap najciekawszych naszych wpisów.

Zapisz się

Administratorem udostępnionych przez Ciebie danych osobowych jest Ideo Force Sp. z o.o. Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak ich niepodanie uniemożliwi świadczenie usług na Twoją rzecz. Dowiedz się więcej o zasadach przetwarzania Twoich danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnieniach w Polityce prywatności.

W niektórych przypadkach testy CAPTCHA mogą okazać się uciążliwe, ale ich skuteczność jest nieoceniona, ponieważ zapewniają użytkownikom bezpieczeństwo w sieci. Każdy rodzaj ma swoje wady i zalety, a poziom bezpieczeństwa jest uzależniony od sposobu wdrożenia na stronie internetowej.

Czy CAPTCHA naprawdę chroni przed spamem i botami?

CAPTCHA nie jest rozwiązaniem idealnym w walce z spamem i botami, ponieważ istnieją inne metody, które umożliwiają ich ominięcie bez udziału człowieka. Zastosowanie zabezpieczenia CAPTCHA może być frustrujące dla użytkowników, którzy muszą podjąć dodatkowe kroki w celu utworzenia konta. W niektórych przypadkach może nawet odstraszyć potencjalnych klientów. Dlatego CAPTCHA stanowi jedynie narzędzie wspomagające w walce ze spamem i botami, nie zapewniając pełnej ochrony przed nimi.

Jednak wraz z rozwojem technologii oraz popularności sztucznej inteligencji, powstały nowe rozwiązania zabezpieczeń weryfikujących. Mowa tu o reCAPTCHA v3, które Google wprowadziło w 2018 roku. Narzędzie to działa w tle i ocenia interakcje użytkowników na stronie internetowej m.in. ruchy myszki i kliknięcia. Każdemu internaucie przypisuje się ocenę ryzyka od 0. do 1., co pozwala administratorom zidentyfikować, czy dana interakcja jest podejrzana czy nie.

Innym rozwiązaniem jest Honeypot CAPTCHA. Polega ono na umieszczeniu ukrytych pól w formularzu, które są niewidoczne dla użytkowników, ale boty je wykrywają. Jeśli program wypełni te puste pola, formularz automatycznie zostaje odrzucony, co pozwala zablokować bota bez konieczności wymagania od użytkowników rozwiązywania CAPTCHA. Dzięki temu Honeypot CAPTCHA dostarcza skuteczne narzędzie do wykrywania i eliminacji działań botów, jednocześnie nie obciążając ludzi koniecznością wypełnienia formularza.

Dodatkowo, w celu weryfikacji człowieka, istnieje możliwość wykorzystania quizów, które zawierają pytania z różnych dziedzin np. „Podaj stolicę Polski”. Alternatywnie, można również skorzystać z weryfikacji za pomocą kodu SMS lub e-mail, co wymaga potwierdzenia tożsamości poprzez otrzymanie i wprowadzenie specjalnego kodu. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie metod biometrycznych, takich jak rozpoznawanie twarzy, głosu lub odcisku palca, które umożliwiają uwierzytelnianie użytkownika na podstawie unikalnych cech biologicznych.

W jaki sposób odróżnić internautę od bota?

Odróżnienie internauty od bota może okazać się trudnym zadaniem. Przeciętnemu człowiekowi rozwiązanie zagadki CAPTCHA – może zająć około 10 sekund. Jednak dla zautomatyzowanych botów nawet pozornie proste zadanie może stanowić wyzwanie. Wykorzystanie zniekształceń na obrazkach jest jednym z czynników, które utrudniają botom rozwiązywanie nawet prostych zagadek.

Na przestrzeni lat wykształciły się jednak pewne wskaźniki, które wskazują na to, czy mamy do czynienia z człowiekiem, czy z botem. Poniżej kilka wskazówek.

• Interakcja powinna być zgodna z kontekstem. Jeśli rozmowa nie dotyczy tematu głównego lub wydaje się nielogiczna, można podejrzewać, że mamy do czynienia z botem.
• Odpowiedzi udzielane przez człowieka są zazwyczaj bardziej naturalne. Boty mają często zaprogramowane odpowiedzi na konkretne pytania i nie potrafią odpowiadać indywidualnie. Brakuje im również zdolności do abstrakcyjnego myślenia i kreatywności.
• Boty często reagują natychmiastowo na pytania, podczas gdy człowiek potrzebuje czasu na przemyślenie odpowiedzi.
• Działanie botów jest często schematyczne na stronie internetowej, podczas gdy człowiek działa bardziej zróżnicowanie i nieprzewidywalnie.
• Boty często generują ruch z określonych źródeł, takich jak konkretne adresy IP.

Dlaczego mechanizm CAPTCHA czasami jest tak trudny do rozwiązania?

Zabezpieczenie CAPTCHA może być wyzwaniem dla niektórych osób, co prowadzi do frustracji i braku chęci do dalszego korzystania z danej strony. Skomplikowane kształty i wzory mogą być trudne do odczytania przez ludzkie oko. Niektóre zadania CAPTCHA wymagają od użytkownika wykonania określonego polecenia technicznego, co może skutkować popełnieniem błędu. Niewłaściwe rozwiązanie uniemożliwia kontynuację korzystania z witryny.

CAPTCHA może mieć negatywny wpływ na doświadczenie użytkownika (UX), zwłaszcza gdy jest nadużywana lub zadania są zbyt trudne do rozwiązania. Mechanizm ten może być uciążliwy zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnościami (np. dla osób niewidomych, korzystających ze specjalnych czytników). Zniekształcone obrazy i skomplikowane równania matematyczne mogą stanowić trudność dla osób z dysleksją.  

Wpływ CAPTCHA na przyszłość – czego można się spodziewać?

1. Ulepszone technologie AI – dzisiejsze systemy AI są coraz skuteczniejsze w rozwiązywaniu testów CAPTCHA, co może zmusić do stworzenia bardziej skomplikowanych i trudniejszych do przełamania systemów. W przyszłości możemy więc spodziewać się bardziej zaawansowanych technik.
2. Biometryczna autentykacja – zamiast tradycyjnych CAPTCHA, coraz częściej stosowane są technologie biometryczne, takie jak odciski palców, rozpoznawanie twarzy czy skanowanie tęczówki oka. Te technologie mogą stać się coraz bardziej powszechne jako środek potwierdzania tożsamości użytkownika.
3. Behawioralne CAPTCHA – w przyszłości możemy spodziewać się coraz większego stosowania behawioralnych CAPTCHA, które analizują zachowanie użytkowników w czasie rzeczywistym. Takie systemy mogą na przykład monitorować sposób, w jaki użytkownik porusza myszką lub wpisuje tekst, aby stwierdzić, czy jest człowiekiem.
4. Rozwój CAPTCHA przyjaznego dla użytkownika – aktualnie istnieje tendencja do tworzenia CAPTCHA, które są mniej uciążliwe dla użytkowników. Przykładowo, Google reCAPTCHA v3 stara się zminimalizować interakcje z użytkownikiem, oceniając ryzyko za pomocą algorytmu i wymagając interakcji tylko w przypadku podejrzanej aktywności.
5. Ochrona prywatności – CAPTCHA często wymaga dostępu do pewnych danych o użytkowniku, co może stanowić problem z punktu widzenia ochrony prywatności. W przyszłości możemy oczekiwać większego nacisku na tworzenie rozwiązań CAPTCHA, które szanują prywatność użytkownika.

Podsumowanie

CAPTCHA jest jednym z narzędzi, które pomagają w walce z spamem i botami w Internecie. System działania polega na wyświetlaniu użytkownikowi strony internetowej obrazka lub zadania, które musi on rozwiązać, aby dostać się do pożądanej treści strony. W ten sposób CAPTCHA ma na celu odróżnić człowieka od automatycznego programu. Jest to narzędzie przydatne w zapobieganiu oszustwom i innym niepożądanym działaniom online.

---

Powiązane frazy